Ψέμα - ο ατέλειωτος λαβύρινθος

 

Σε αυτό το κείμενο θα αναφερθώ στο παθολογικό ψέμα. Τα καθημερινά ή "αθώα" ψέματα είναι κάποιες φορές έως και αναγκαία. Συνήθως λέγονται για να κολακεύσουμε κάποιον άνθρωπο που το έχει ανάγκη ή για να προστατέψουμε ψυχολογικά κάποιον άνθρωπο από μια αλήθεια. Τι συμβαίνει όμως με το παθολογικό ψέμα και τι επίδραση έχει στη ποιότητα της ζωής μας και της υγείας μας ;

Το παθολογικό ψέμα προέρχεται συνήθως από μια κατάσταση ανασφάλειας του δημιουργού του. Η ανασφάλεια του ατόμου γεννάει φόβους. Η αποδοκιμασία, η μη αποδοχή και η εγκατάλειψη είναι οι κυριότεροι φόβοι για να οδηγήσουν ένα ανασφαλή άτομο στο παθολογικό ψέμα.

Το παθολογικό ψέμα είναι μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία , το ψέμα γεννάει ψέμα  , και ο αφηγητής του εγκλωβίζεται σε  ένα λαβύρινθο. Ο κίνδυνος να αποκαλυφθεί το ψέμα  του , τον κάνει να το ενισχύει με νέα ψέματα και να το στηρίζει με αληθοφανή συσχετιζόμενα γεγονότα. Μοιραία για να μην εκτεθεί πρέπει πρώτα να το πιστέψει ο ίδιος,  για να μπορέσει να γίνει πιστευτός και στους ακροατές του. Η κατάληξη είναι  να ζει μέσα σε ψέματα και πιστεύοντας σε αυτά να δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Πρόσκαιρα θα βρεθεί στο επίκεντρο , θα δείξει ανωτερότητα και επαγγελματικές ή και κοινωνικές επιτυχίες. 

Οι κοινωνικές συνέπειες είναι πολύ σοβαρές για τον παθολογικό ψεύτη. Θα προσπαθήσω να αναλύσω μερικές από αυτές.

• Δεν μπορεί να διατηρήσει μακροχρόνιες φιλίες. Δεν τους θέλει ο ίδιος  γιατί τον κουράζει η συνεχή προσπάθεια να μην αποκαλυφθούν τα παλιά και να μη προδοθούν τα νέα ψέματα. 
• Συναναστρέφεται εύκολα με (νέα) άτομα που είναι διατεθειμένα να τον πιστέψουν ακόμη και αν είναι εντελώς άγνωστα ή αμφιβόλων προθέσεων.   
• Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να γίνει υποχείριο κάποιου συνεργού. Ένα μεγάλο ψέμα θέλει συνεργό και πρόθυμος για κάτι τέτοιο είναι ένας άνθρωπος που θέλει ανταλλάγματα. 
• Αλλάζει τακτικά συντρόφους.
• Αποξενώνεται από το οικογενειακό του περιβάλλον  και εκτίθεται ολοκληρωτικά σε όλα τα παραπάνω.
• Του είναι βαρετή και ανούσια κάθε συζήτηση με τους οικείους του ή την οικογένεια του  γιατί προσπαθούν να τον βοηθήσουν ή να του συμπαρασταθούν σε καταστάσεις που είναι ψεύτικες, χωρίς να το ξέρουν. Για τον παθολογικό ψεύτη είναι χάσιμο χρόνου γιατί ξέρει ότι είναι ψέματα.    

Οι επιπτώσεις στην υγεία του είναι εξίσου σοβαρές  και μακροχρόνιες. Η επιστήμη λέει ότι  :  όταν λέμε ψέματα , οι περισσότερες αλλαγές συμβαίνουν στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου μας. Εκεί παρατηρείται έντονη δραστηριότητα, όταν κάποιος ψεύδεται. Το ψέμα ενεργοποιεί το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου που συνδέεται με τα συναισθήματα, το γνωσιακό έλεγχο και την μνήμη. Είναι το ίδιο σύστημα που ενεργοποιείται, όταν έχουμε άγχος και στρες.  Ενώ όταν λέμε την αλήθεια, αυτά τα μέρη του εγκεφάλου μας, όπως η αμυγδαλή και ο θάλαμος παραμένουν ανενεργά, αφού ο εγκέφαλος μας βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας. Πρακτικά το παθολογικό ψέμα δημιουργεί μια συνεχή σύγχυση του εγκεφάλου και στη προσπάθεια του να μην αποκαλυφθεί αναπτύσσει έντονο  στρες , άγχος και επιθετική συμπεριφορά με αποτέλεσμά να χάνει τη ψυχική του υγεία και να χαλάει τη ποιότητα της ζωής του.

Η αντιμετώπιση είναι μια γενναία απόφαση   που πρέπει να πάρει ο ίδιος εφόσον συνειδητοποιήσει την κατάσταση που έχει περιέλθει. Σίγουρα θα χρειαστεί βοήθεια από έναν δικό του άνθρωπο για να κάνει reset στα συναισθήματα προς τον εαυτό του και την οπτική του ως στάση ζωής. 

• Πρέπει να πιστέψει αρχικά στον εαυτό του χωρίς να χρειάζεται να αποδείξει κάτι σε κανέναν. Να αγαπήσει αυτό που είναι και να είναι περήφανος για κάθε προσπάθεια του.
• Σε κάθε αποκάλυψη ψέματος που θα προκύπτει  να αποδέχεται ότι είπε ψέματα ζητώντας συγνώμη χωρίς να επιτρέπει στους άλλους να του δημιουργούν ενοχές, Άνθρωποι που θα αναζητήσουν τρόπο να του δημιουργήσουν ενοχές είναι χειριστικοί και πρέπει να τους απομακρύνει από τη ζωή του ή να οριοθετήσει τα δικαιώματα τους απέναντι του. 
• Πρέπει να πάψει να προσπαθεί να δίνει απαντήσεις στο κάθε τι. Φράσεις όπως , "δεν μπορώ να απαντήσω", "δεν γνωρίζω - δεν θέλω να πάρω θέση" "είναι κάτι προσωπικό μου και δεν θέλω να το μοιραστώ ή να το συζητήσω" , "δεν είμαι ο κατάλληλος για αυτό το θέμα συζήτησης" , προστατεύουν από κάθε εμπλοκή του ατόμου σε παθολογικό ψέμα και ταυτόχρονα δείχνει στο συνομιλητή του αυτοσεβασμό.
• Να συζητά και να ζει με ενσυνειδητότητα, ώστε να επιστρέψει στο πραγματικό κόσμο απαλλαγμένος από τις ψευδαισθήσεις  του ψευτόκοσμου που είχε φτιάξει.
• Να επιδιώξει την ηρεμία στη ζωή του και τους ευχάριστους - εποικοδομητικούς ανθρώπους.

Στον επίλογο μου σημειώνω ότι το ψέμα έχει μια γοητεία για αυτόν που ξέρει να το χειρίζεται. Στηριζόμενο όμως στην ανασφάλεια και τους φόβους που τη προκαλούν , σου στερεί την ηρεμία σου και μέρος της ελευθερίας σου. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος όταν δεν φοβάται , δεν εξαρτάται και δεν επιτρέπει να τον χειραγωγούν. Ο ελεύθερος άνθρωπος είναι φωτεινός σαν την αλήθεια. Άλλωστε το φως και η αλήθεια είναι ο λόγος ύπαρξης της φύσης  και όλων των ανθρώπινων αξιών αντίστοιχα. Γίνε άνθρωπος και απλά εναρμονίσου με το αυτονόητο.    

Για τα παιδιά μου και τους φίλους μου